Trong khi giáo dục truyền thống thường theo hướng lý thuyết với các quy tắc đúng-sai rõ ràng, Giáo dục STEAM lại đề cao sự linh hoạt và sáng tạo, đặc biệt là ở giai đoạn mầm non. Sự kết hợp giữa học tập và vận động (movement) trong STEAM tạo nên một nền giáo dục không chỉ học qua kiến thức mà còn khám phá và cảm nhận thông qua trải nghiệm thực tế.
1. Vai trò của hoạt động Movement và Giáo dục STEAM cho trẻ
Trong khi các phương pháp giáo dục truyền thống thường áp dụng nguyên tắc chặt chẽ với câu trả lời đúng hoặc sai rõ ràng, giáo dục STEAM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học) lại nhấn mạnh vào sự linh hoạt và tính sáng tạo.
Đặc biệt, ở bậc mầm non, một trong những yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển tư duy vượt ra ngoài khuôn mẫu là sự kết hợp giữa học tập và vận động. Việc vận dụng các hoạt động thể chất (movement) trong giáo dục không chỉ giúp trẻ phát triển thể chất mà còn hỗ trợ quá trình tiếp thu kiến thức một cách sinh động, khơi gợi trí tò mò và khả năng sáng tạo tự nhiên của trẻ.
2. Lợi ích của giáo dục thể chất cho trẻ mầm non
Phát Triển Thể Chất: Việc tham gia các hoạt động vận động giúp trẻ phát triển sức mạnh, sức bền, khả năng nhanh nhẹn và sự khéo léo. Khi trẻ thực hành các bài tập thể dục hoặc tham gia các trò chơi vận động ngoài trời, hệ xương và cơ của trẻ được phát triển, giúp nâng cao sức khỏe và khả năng linh hoạt. Đồng thời phát triển sức bền và khả năng điều chỉnh chuyển động, tạo nền tảng thể lực cần thiết cho sự phát triển lâu dài.
Phát Triển Kỹ Năng Xã Hội: Qua các trò chơi nhóm, trẻ học cách làm việc cùng nhau, xếp hàng, chờ đợi, và tôn trọng người khác. Những kỹ năng này giúp trẻ giao tiếp hiệu quả và biết cách hợp tác, từ đó tự tin và sẵn sàng đương đầu với thử thách.
Phát Triển Trí Tuệ: Những trẻ thường xuyên hoạt động có lớp “chất trắng” trong não dày và đặc hơn, giúp kết nối các vùng khác nhau của chất xám. Khi tham gia các hoạt động thể chất, trẻ sẽ được giới thiệu và củng cố các khái niệm STEAM như màu sắc, hình khối, số đếm hay các quy tắc đơn giản, giúp trẻ học qua trải nghiệm, từ đó tăng cường khả năng tập trung và khả năng tư duy logic.
3. Các Hoạt Động Movement STEAM Được Khuyến Khích Cho Trẻ Mầm Non
3.1. Trò Chơi Khoa Học Di Chuyển (Movement Science Games)
Trò chơi khoa học di chuyển là các hoạt động vận động dựa trên các nguyên lý vật lý đơn giản, khơi dậy trí tò mò và khám phá của trẻ với các hiện tượng tự nhiên xung quanh.
- Di chuyển theo lực gió: Sử dụng một quạt nhỏ hoặc tạo luồng gió nhẹ để trẻ chạy hoặc di chuyển theo hướng gió thổi. Trẻ có thể cảm nhận sự thay đổi hướng và lực, từ đó học cách điều chỉnh bước chân để giữ thăng bằng.
- Trò chơi sức bền: Tổ chức trò chơi vận động như chạy tiếp sức, nhảy qua các vật cản đơn giản, hoặc thực hiện các động tác thể dục nhẹ. Những hoạt động này giúp trẻ tăng sức bền và khả năng điều chỉnh lực trong khi di chuyển.
Lợi ích:
- Tìm hiểu động lực học và năng lượng: Qua các trò chơi vận động theo hướng gió hoặc sức bền, trẻ bắt đầu nhận biết khái niệm về lực và cách các yếu tố này tác động đến cơ thể. Trẻ học cách điều chỉnh bước đi và tốc độ phù hợp.
-
Tăng khả năng phản xạ và nhận biết không gian: Các trò chơi khoa học di chuyển đòi hỏi trẻ thay đổi tư thế, hướng đi và kiểm soát tốc độ, từ đó giúp trẻ phản xạ tốt hơn và hiểu cách tương tác với không gian xung quanh.
3.2. Hoạt Động Vận Động Kết Hợp Với Nghệ Thuật (STEAM Art Movement)
Đây là các hoạt động sáng tạo giúp trẻ vừa vận động vừa tham gia vào nghệ thuật, qua đó bộc lộ cá tính, phát triển óc thẩm mỹ và sự khéo léo.
- Vẽ tranh qua chuyển động: Trẻ có thể dùng cọ gắn vào tay, chân hoặc dụng cụ vận động (như quả bóng nhỏ, xe đẩy) để vẽ trên giấy lớn hoặc mặt sàn. Các động tác như đẩy, kéo, xoay vòng sẽ tạo ra các đường nét nghệ thuật thú vị.
- Nhảy múa sáng tạo theo nhạc: Khuyến khích trẻ thực hiện các động tác nhảy múa tự do hoặc theo nhịp điệu, chuyển động theo cảm nhận âm nhạc. Trẻ cũng có thể làm quen với các bước nhảy cơ bản, như nhảy chân sáo hoặc bước nhảy nhẹ.
- Lợi ích:
- Kích thích sự sáng tạo và linh hoạt: Khi trẻ vẽ hoặc nhảy múa, chúng thể hiện khả năng tưởng tượng, tư duy sáng tạo, đồng thời phối hợp giữa các bộ phận cơ thể.
- Cải thiện cảm nhận không gian và thẩm mỹ: Thông qua việc tạo ra các hình ảnh và chuyển động nghệ thuật, trẻ học cách sắp xếp và kiểm soát động tác trong không gian, tăng cường khả năng cảm nhận màu sắc, hình dáng và nhịp điệu.
-
3.3. Kỹ Năng Kỹ Thuật Cơ Bản Qua Hoạt Động Vận Động (Movement Engineering)
Các trò chơi kỹ thuật vận động giúp trẻ bước đầu làm quen với khái niệm xây dựng và lắp ráp qua các hoạt động sắp xếp và di chuyển đơn giản.
- Xây dựng cầu, tháp, hoặc chướng ngại vật: Sử dụng các khối gỗ hoặc vật liệu mềm, trẻ sẽ xây dựng các cấu trúc đơn giản như cầu nhỏ hoặc tháp, sau đó di chuyển qua các chướng ngại vật mình đã tạo.
- Di chuyển qua các vật liệu xếp hình: Trẻ có thể thử đi, nhảy qua hoặc bò qua các đường hầm, cầu vượt được tạo từ vật liệu mềm như đệm mút, chăn, gối để tăng khả năng di chuyển linh hoạt và khả năng nhận biết không gian.
- Lợi ích:
- Phát triển kỹ năng kỹ thuật và tư duy không gian: Khi xây dựng và di chuyển qua các cấu trúc, trẻ hiểu về trọng lực, cân bằng, cách lắp ghép, từ đó xây dựng kỹ năng kỹ thuật cơ bản và tư duy logic.
- Nâng cao khả năng giải quyết vấn đề: Qua việc xây dựng và tự thử nghiệm, trẻ học cách điều chỉnh, tìm giải pháp và kiên trì khi đối mặt với thử thách, từ đó phát triển kỹ năng tự lập.
-
4. Cách Thiết Kế Hoạt Động Movement STEAM Phù Hợp Cho Trẻ Mầm Non
4.1. Thiết Kế Hoạt Động Linh Hoạt và Phù Hợp Độ Tuổi
Đơn giản và dễ hiểu: Hoạt động nên có hướng dẫn ngắn gọn, với các bước dễ thực hiện. Ví dụ thay vì yêu cầu trẻ thực hiện nhiều động tác phức tạp, hãy chia nhỏ thành từng bước cụ thể, như “nhảy qua vạch kẻ” hoặc “chạy đến một điểm”.
Phù hợp với độ tuổi: Đối với trẻ từ 3-4 tuổi, các hoạt động nên nhẹ nhàng và không đòi hỏi nhiều sức lực như chạy hoặc ném bóng nhẹ. Đối với trẻ từ 5-6 tuổi, có thể tăng cường độ thử thách bằng cách kết hợp với các hoạt động xếp chồng, xây dựng hoặc nhảy qua chướng ngại vật đơn giản.
4.2. Tạo Môi Trường An Toàn và Kích Thích Sáng Tạo
Không gian vận động an toàn: Lựa chọn không gian rộng rãi, ít vật cản, với mặt sàn bằng phẳng để tránh trơn trượt và ngã. Nếu trong nhà, có thể sử dụng đệm mút hoặc thảm mềm để đảm bảo an toàn cho trẻ khi di chuyển.
Kích thích sáng tạo: Sắp xếp môi trường học tập mở, cho phép trẻ sử dụng các vật dụng theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ, các khối gỗ có thể được xếp chồng để xây cầu, xếp ngang để tạo đường đi, hoặc thậm chí làm thuyền tưởng tượng, từ đó kích thích trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của trẻ.
4.3. Khuyến Khích Sự Chủ Động và Tò Mò Của Trẻ
Đặt câu hỏi khuyến khích suy nghĩ: Đặt những câu hỏi mở giúp trẻ suy nghĩ và tự tìm câu trả lời. Ví dụ, thay vì chỉ bảo trẻ cách làm, hãy hỏi trẻ những câu như: “Con nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu mình xếp thêm một khối gỗ ở đây?” hoặc “Tại sao cây cầu lại đổ nhỉ?” Những câu hỏi này khuyến khích trẻ suy nghĩ sâu hơn về hoạt động của mình.
Công nhận sự nỗ lực và khuyến khích thử lại: Khuyến khích trẻ không ngại thử nghiệm và tái tạo. Khi trẻ gặp thất bại hoặc thấy khó khăn trong các hoạt động như xếp chồng hoặc vượt qua chướng ngại, hãy động viên để trẻ thử lại theo cách khác. Công nhận nỗ lực của trẻ giúp tăng cường sự tự tin và tính kiên trì, đồng thời cho phép trẻ cảm thấy tự hào khi khám phá ra giải pháp.
Kết luận
Tại Hi Steam, các hoạt động Movement trong chương trình Giáo dục STEAM không chỉ đơn thuần là vận động mà còn là cầu nối giúp trẻ phát triển trí tuệ, thể chất và kỹ năng xã hội một cách toàn diện. Các hoạt động movement STEAM tại Hi Steam giúp trẻ khám phá các nguyên lý khoa học, rèn luyện khả năng tư duy sáng tạo và phát triển sức khỏe qua những trải nghiệm thực tế và sinh động.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
CÔNG TY CỔ PHẦN GIẢI PHÁP GIÁO DỤC MẦM NON - HI STEAM
Địa chỉ: 612, Lạc Long Quân, Tây Hồ, Hà Nội
Hotline: +84 983 251 08
Email: info@histeam.vn
Facebook: https://www.facebook.com/histeam.vn